Onychogryfozą (onychogryphosis) nazywamy szponowatość paznokci, które kształtem przypominają ostrygi albo szpony ptaka.

W macierzy na poziomie komórkowym dochodzi do licznych podziałów i zwiększonej produkcji komórek paznokcia, który staje się mocno pogrubiały, zakrzywiony wzdłuż osi podłużnej i zmienia tor wzrostu najczęściej w kierunku przyśrodkowym.

Płytka ulega przebarwieniu (od koloru żółtego po brunatny), silnemu poprzecznemu bruzdowaniu, staje się ona twarda i niemożliwa do obcięcia w warunkach domowych. Paznokcie w późniejszej fazie odklejają się od łożyska wywołując onycholizę – czyli odklejanie się płytki paznokcia od łożyska. Przestrzeń pod paznokciem wypełnia się masą rogową.

Zmiany przerostowe aparatu paznokciowego w postaci onychogryfozy najczęściej obserwujemy u osób starszych, jednak zdarza się coraz częściej, iż obecne są  również u osób młodych.

Przyczyny powstawania onychogryfozy :

  • urazy i mikro urazy
  • deformacje kostne
  • zaburzenia krążenia obwodowego
  • choroby genetyczne
  • zaniedbania w pielęgnacji
  • infekcje i dermatozy
  • nieprawidłowe obuwie

Problem najczęściej dotyczy  paznokci pierwszych palców stóp, lecz  w zależności od przyczyny   powstania może również dotyczyć  pozostałych paznokci. Onychogryfoza jest wstydliwym problemem  dla osób, które z nią borykają się. Często skrywana jest wiele lat w obuwiu  o 2-3 rozmiary za dużym. Niemożliwe staje się chodzenie w normalnym obuwiu, nie wspominając o sandałach. Zdarza się, iż osoba borykająca się z onychoryfozą  samodzielnie wycina otwory  w butach w miejscu palców. Osobiście spotkałam się z takim przypadkiem w swoim gabinecie.

 Nieleczona latami szponowatość paznokci  może nieść ze sobą  poważne konsekwencje takie jak :

  • wrastanie paznokci
  • zmiana toru wzrostu paznokcia
  • przerost bądź zanik łożyska lub jego części
  • powstanie osteofitu
  • deformacja paliczka dystalnego
  • poważne zaburzenia biomechaniki chodu, gdzie będzie potrzeba doboru wkładek odciążających stopy.

Ogromną rzadkością jest wrodzona onychoryfoza ( congenital onychogryphosis ) i wtedy zmiany obserwuje się na stopach i dłoniach . Pierwszy rok życia jest zwykle początkiem wrodzonej onychogryfozy, która idzie w parze z innymi chorobami ogólnoustrojowymi.

Onychogryfozę nabytą często obserwujemy u osób długotrwale pozbawionych odpowiedniej pielęgnacji np. u osób otyłych, niewidomych, niepełnosprawnych, z demencją starczą, bezdomnych.

Deformacje kostne np. palce młotkowate, paluch koślawy mogą mieć wpływ na podatność aparatu paznokciowego na urazy co sprzyja zmianom przerostowym płytki. Zaburzenie krążenia obwodowego często diagnozowane u osób starszych  upośledza prawidłowe odżywienie aparatu paznokciowego –  co również wpływa na stan płytki – jej kolor i grubość.

Wizyta u podologa jest alternatywą dla chirurgicznego usuwania  nadmiernie przerośniętych paznokci (czego już nie powinno wykonywać się). Podolog całkowicie bezboleśnie skraca i ścieńcza paznokcie z onychogryfozą. Zabieg wykonuje przy użyciu sterylnych narzędzi i frezarki – częściowo je szlifując i obcinając. Od razu po zabiegu pacjent może wrócić do codziennych obowiązków.

Onychogryfoza często mylona jest z grzybicą paznokci.

Najtrudniejszy jest pierwszy krok… Osoby zmagające się z problemem onychogfyfozy często są zawstydzone, nie potrafią przyznać się przed bliskimi , iż sami już sobie nie radzą z problemem i że potrzebują pomocy. Często mija nawet kilka lat zanim podejmą decyzję  aby udać się do specjalisty.

Chciałabym podkreślić, iż podolodzy czekają wręcz na takie przypadki .Wiele satysfakcji daje nam możliwość opracowania takich paznokci i poprawa komfortu życia osobom zmagającym się z onychogryfozą . Rolą podologa jest nie tylko opracowanie przerośniętych paznokci ale również edukacja w zakresie odpowiedniej pielęgnacji, doboru obuwia. Podolog stara się ustalić co było główną przyczyną powstania onychogryfozy i stara się wdrożyć profilaktykę, tak aby poprawić komfort życia osobie  zmagającej się z tym problemem. Zaniedbania prowadzą do poważnych powikłań. Ważne są systematyczne wizyty u podologa mniej więcej co 2 – 3 miesiące  (w zależności od przypadku ) aby nie dopuścić do ponownego przerostu płytki. Systematyczna pielęgnacja sprawi, iż nigdy więcej płytka nie nadbuduje się do tego stopnia , że będzie trzeba dobierać obuwie o 2 numery większe…

Podolog po opracowaniu paznokci z onychofryfozą zaleci odpowiedni preparat, który uelastyczni płytkę , masaż stymulujący łożysko bądź tapowanie opuszka. Często po wywiadzie podologicznym zalecamy wizytę u innych specjalistów jeśli pacjent ma np. cukrzycę. Odsyłamy do fizjoterapeuty w celu doboru profesjonalnych wkładek odciążających stopy, do poradni chirurgii naczyń – jeżeli są zaburzenia krążenia obwodowego. Zdarza się, iż w wyniku przerostu płytki powstają  trudno gojące się rany  w okolicy łożyska  – wtedy odsyłamy do specjalisty leczenia ran przewlekłych, który pracuje w naszym Instytucie.  Współpraca interdyscyplinarna jest tu niezwykle ważna.

Efekt końcowy opracowania paznokci z onychogryfozą jest bardzo zadowalający dla obydwu stron. Zachęcamy wszystkie osoby zmagające się z tym problemem do wizyty w naszym Instytucie.

 

                                                                        Podolog Małgorzata Popławska