Infekcje grzybicze skóry i paznokci są powszechne, uciążliwe i zakaźne. Mają dużą tendencję do reinfekcji. Dotykają  pacjentów w różnych grupach wiekowych. 

         Czynnikami sprzyjającymi zakażeniom są :

  • długotrwała antybiotykoterapia
  • przyjmowanie takich leków jak: kortykosteroidy, immunosupresyjne, cytostatyczne
  • uwarunkowania genetyczne
  • współistnienie innych chorób takich jak : cukrzyca, choroby krążenia, HIV, AIDS, chorób nowotworowych, autoimmunologicznych
  • nadpotliwość stóp
  • długotrwały stres
  • nadwaga
  • urazy mechaniczne aparatu paznokcia
  • nieodpowiednia dieta bogata w cukry, zbyt restrykcyjna lub monotonna
  • chemioterapia
  • wilgotne środowisko pracy
  • noszenie skarpet oraz butów wykonanych z syntetycznych włókien i tworzyw
  • nadmierna higiena, długie i częste moczenie stóp
  • pożyczanie obuwia i środków higieny osobistej np. ręczniki, przybory, narzędzia do stóp o paznokci
  • nieodpowiednia sterylizacja ( lub jej brak ) narzędzi w gabinetach kosmetycznych i im podobnych

        GRZYBICA STÓP

        Do zakażeń dochodzi najczęściej w miejscach takich jak wspólne natryski, sauna, basen, szatnie, sale gimnastyczne , baseny, hotele, internaty ale również w sklepach obuwniczych – podczas mierzenia butów na gołą stopę. Ogromne znaczenie mają warunki pracy lub uprawianie sportu.

         Najczęściej na obszarze stóp można zaobserwować zakażenia dermatofitami , m.in. Trichophyton rubrum , Trichopchyton mentagrophytes var. Interdigitale oraz Epidermophyton floccosum. Dermatofitozy są zaliczane do grzybic powierzchownych, gdyż atakują zrogowaciałe struktury naskórka.

          Rzadziej występują infekcje grzybami drożdżopodobnymi z gatunku Candida. Odmianą najczęściej infekującą ludzkie organizmy jest  Candida albicans. Łatwo rozwija się w wilgotnych przestrzeniach fałdów skórnych i między palcami.  Candida ( zarodniki grzybów ) stanowi  element mikroflory i w prawidłowych warunkach występuje naturalnie na skórze – w ilościach niezagrażających zdrowiu.  W chwili osłabienia naszego układu odpornościowego zarodniki przekształcają się w grzyby rozprzestrzeniają się wywołują objawy chorobowe.

           Rozróżnia się kilka odmian klinicznych grzybicy stóp :

  • grzybica międzypalcowa ( zaczerwienienie, świąd, maceracja i pękanie naskórka )
  • grzybica potnicowa ( ma postać drobnych pęcherzyków które występują pojedynczo lub licznie w części podeszwowej stóp )
  • grzybica złuszczająca (hiperkeratotyczna odmiana grzybicy, skóra sucha, pogrubiała , łuszcząca się o pomarańczowobrązowym zabarwieniu)

            Korzystanie z usług pedicure w okresie choroby stwarza wysokie ryzyko rozprzestrzeniania infekcji. Zakażenia grzybicze skóry wymagają leczenia dermatologicznego a nie pielęgnacyjno – estetycznych.

            GRZYBICA  PAZNOKCI

            Zakażenia w obrębie aparatu paznokcia wywołują głównie dermatofity z rodzaju Trichophyton rubrum , Trichophyton mentagrophytes var.interdigitale, Epidermophyton floccosum oraz różne typy grzyba strzygącego, drożdżaki Candida albicans i pleśnie Scopulariopsis brevicaulis.

             Czynnikami sprzyjającymi  infekcjom grzybiczym w obrębie paznokci są :

  • obniżenie odporności
  • immunosupresja
  • zaburzenia hormonalne
  • zaburzenia unerwienia i ukrwienia spowodowane cukrzycą
  • zmiany troficzne paznokci u ludzi starszych
  • urazy, uprawianie sportów
  • wilgotne środowisko
  • różnego typu stylizacje paznokci

              Charakterystyczne objawy grzybicy paznokci :

  • kruchość
  • łamliwość
  • rozwarstwienie
  • częściowe wykruszenie
  • zmiany zabarwienia na kolor żółtobrunatny, zielonkawy, białożółty, żółty
  • nadmierne rogowacenie podpaznokciowe z towarzyszącą onycholizą
  • bruzdowanie pytki

                Brak dolegliwości bólowych, swędzenia jest przyczyną bagatelizowania problemu przez pacjentów . Pierwsze symptomy pojawiają się najczęściej na wolnym brzegu płytki paznokcia lub od strony bocznych wałów. Zakażenie może obejmować kilka płytek. Najczęściej infekcja zaczyna się od paznokcia na pierwszym palcu. Okres trwania infekcji jest wieloletni a po jej wyleczeniu jest możliwość nawrotu.

               O rozpoznaniu grzybicy skóry i paznokci rozstrzyga badanie mikologiczne i wynik posiewu. Celem badania jest nie tylko stwierdzenie obecności grzyba chorobotwórczego  lecz również określenie jego gatunku. Wynik pozwala nam na dobór celowanego leku lub preparatu. W terapii grzybicy paznokci najważniejsze  jest wykonanie badania mikologicznego, dobór celowanego leku i systematyczne oczyszczanie płytki paznokciowej w gabinecie podologicznym. Badanie mikologiczne polega na pobraniu zeskrobin  naskórkowych i /lub fragmentów płytki paznokciowej, a także mas rogowych spod paznokcia.

              Do badania należy się odpowiednio przygotować :

  • przez minimum cztery tygodnie przed badaniem nie należy stosować leków przeciwgrzybiczych doustnie i zewnętrznie
  • w dniu badania nie myć i nie odkażać chorobowo zmienionego miejsca, nie stosować maści i kosmetyków
  • trzy tygodnie przed badaniem nie powinno się malować paznokci, stosować acetonu/zmywacza
  • nie powinno się obcinać paznokci i oczyszczać ich na tydzień przed badaniem

             Grzybica paznokci często mylona jest z innymi chorobami ze względu na podobieństwa. Najczęściej mylona jest z liszajem płaskim, łuszczycą i bielactwem pospolitym.

              Podolog współpracuje z dermatologiem i dietetykiem. Pacjent wymaga holistycznego podejścia. Często leczenie grzybicy skóry i paznokci wiąże się ze zmianą stylu życia i diety ale jest to osobny temat na kolejny artykuł.

 

                                                                              Podolog Małgorzata Popławska