Częstym problemem, z którym spotyka się podolog w swojej praktyce jest problem palucha koślawego.
Najczęściej pacjenci zgłaszający się do gabinetu podologicznego nie mają problemu z samym paluchem koślawym a z konsekwencjami biomechanicznymi stopy.
Hallux valgus jest deformacją najczęściej spotykaną u kobiet. Na jej wystąpienie mają wpływ :
- hipermobilność pierwszego promienia
- uwarunkowania genetyczne i hormonalne
- predyspozycje związane z płcią
- nadmierna masa ciała
- wady postawy
- noszenie nieprawidłowego obuwia ( zbyt ciasnego lub na zbyt wysokich obcasach )
- osłabiona wydolność mięśni i wiązadeł w obrębie stóp
- wady związane ze skróceniem funkcjonalnym tylnej taśmy podudzia ( w szczególności ścięgna Achillesa oraz mięśnia trójgłowego łydki )
Największy wpływ na powstanie palucha koślawego ma noszenie ciasnych butów na wysokich obcasach , które powodują nadmierne obciążenie przodostopia, znaczne obniżenie przedniego łuku stopy i rozszerzenie przodostopia. . W następstwie dochodzi do wykrzywienia pierwszego palca z widocznym uwypukleniem pierwszej głowy kości śródstopia od strony przyśrodkowej. Brak fizjoterapii i odpowiedniego zaopatrzenia stopy / stóp prowadzi do pojawienia się dolegliwości bólowych, pogłębienia deformacji i zniekształcenia pozostałych palców.
Do objawów towarzyszących paluchowi koślawemu z którymi najczęściej spotyka się podolog w swojej praktyce należą :
- modzele, odciski, pęknięcia i inne zmiany przeciążeniowe na pierwszej głowie kości śródstopia, na samym paluchu lub pomiędzy pierwszym a drugim palcem
- deformacje pozostałych palców m.in. palce młotkowate, nachodzenie palca drugiego na paluch
- deformacja paznokcia / jego wkręcanie lub wrastanie w obrębie palucha
- zaburzenie chodu
- ból w obrębie pierwszej głowy kości śródstopia, otarcia, obrzęk, zaczerwienienie
Podolog może zaproponować regularne zabiegi podologiczne polegające na usunięciu powstałych zmian przeciążeniowych takich jak modzele czy odciski. Dobierze odpowiednie odciążenie i preparaty które uelastycznią, nawilżą i natłuszczą skórę w obrębie stóp. Podolog działając w zespole interdyscyplinarnym wraz z fizjoterapeutą pomoże w doborze indywidualnych wkładek ortopedycznych, co jest niezwykle ważne na niepogłębianie się deformacji i zminimalizowanie dolegliwości bólowych. Wkładki powodują odpowiednie podparcie pierwszej kości śródstopia , tak aby zminimalizować dalszą rotację w kierunku przyśrodkowym. Odchodzi się już od stosowania klinów międzypalcowych i podobnych ortez.
Profilaktyka jest najważniejsza we wczesnym etapie koślawości. Systematyczna współpraca z fizjoterapeutą i codzienna praca pacjenta w domu może przynieść bardzo dobre efekty. Leczenie zachowawcze jest tu niezwykle ważne. Polega między innymi na :
- terapii manualnej uzupełnionej kinesiotapingiem, który powoduje odwiedzenie palucha oraz odciążenie stawu śródstopno – paliczkowego
- noszeniu odpowiedniego obuwia i indywidualnych wkładek ortopedycznych co stymuluje prawidłowe obciążenie stóp
- odpowiednim doborze ćwiczeń odwodziciela palucha oraz toe spread aut ( rozkładanie palców )
- uzyskanie maksymalnej możliwej do osiągnięcia ruchomości stawowej poprzez mobilizację pierwszego stawu śródstopno – paliczkowego, mobilizację kości śródstopia i terapii tkanek miękkich stóp i podudzi
Skuteczność fizjoterapii w leczeniu palucha koślawego jest większa u osób młodszych.
Bardziej zaawansowane stadium koślawości palucha kwalifikuje pacjenta do zabiegu operacyjnego, który powinien być ostatecznością. Najważniejsza jest profilaktyka. Jeżeli zabieg jest niezbędny to należy do niego przygotować się poprzez odpowiednią fizjoterapię i dobór odpowiednich wkładek odciążających.
Nasz Instytut współpracuje z producentem indywidualnych wkładek do butów Centrum Ortopedyczno Protetyczne.
Podolog Małgorzata Popławska